De gemiddelde Edenaar heeft een haat-liefde-verhouding met het gemeentehuis. Weinigen vonden het in eerste instantie mooi, maar inmiddels gaan er stemmen op om het op de monumentenlijst te plaatsen. De cirkels op de kaart geven enkele van de vele beeldhouwwerken aan, die rondom het gemeentehuis te vinden zijn. Op loopafstand liggen ook diverse monumenten en gedenkstenen.

Architectenbureau: Van den Broek & Bakema. Gebouwd van 1969-1976. Het raadhuis, dat over een verkeersweg is gebouwd, bestaat uit vijf bouwdelen, in hoogte oplopend met in de knooppunten trappen en liften. Vlak bij de kerk ligt de glazen trouwzaal; het personeelsrestaurant met terras ligt boven de weg en in het halfronde bouwdeel aan het eind van de 'wand' bevindt zich de raadzaal. Het betonskelet is bekleed met uitgewassen betonplaten, variërend van borstweringspanelen tot twee verdiepingen hoge gebogen elementen met dunne kijkspleten bij de raadzaal. Alle foto's: (c) Allard Bijlsma. Basiskaart: openstreetmap.org.

Zicht op het gemeentehuis

Bouw van een architectonisch (brutaal) hoogstandje

Het gemeentehuis van Ede komt in aanmerking voor een plaats op de monumentenlijst. Het gebouw is zonder twijfel één van de meest prominente gebouwen in Ede uit de periode 1965-1985. Het heeft een typerende architectonische stijl, het zogenaamde brutalisme. Dat is een stroming binnen de architectuur die is ontstaan vanuit het modernisme. Het brutalisme kende zijn hoogtijperiode in de jaren vijftig tot en met de jaren zeventig. Door de sterke groei van Ede en de ongewenste spreiding van allerlei gemeentelijke diensten, werd in de zestiger jaren de roep om een nieuw en groot gemeentehuis (alles bij elkaar) steeds sterker. In 1964 werd een commissie benoemd ter voorbereiding van de bouw van een nieuw raadhuis. Een jaar later adviseerde deze commissie het verzoek voor een schetsvoorstel in te dienen bij het architectenbureau Van den Broek en Bakema uit Rotterdam. Bakema koos als plek voor de nieuwbouw de Paasberg. Lang niet iedere Edenaar was gelukkig met de plaats en het ontwerp, maar vooral niet met de kosten (uiteindelijk bijna 12 miljoen euro) van het plan. Voor de bouw zouden alle huizen aan de Schoolstraat en de Hofstraat en diverse huizen aan de Bergstraat moeten worden afgebroken. De Paasbergschool zou moeten worden verplaatst. Na veel wikken en wegen besloot de gemeenteraad in september 1972 toch tot de uitvoering van het plan. In 1974 ging de eerste schop de grond in en twee en een half jaar later konden de eerste ambtenaren hun nieuwe werkplek inrichten. Op 25 augustus 1977 werd het nieuwe raadhuis officieel in gebruik gesteld door toenmalig kroonprinses Beatrix. Professor Bakema noemde zijn schepping indertijd een gebouw zonder gevels: een open huis, een ontmoetingsplaats van bestuur en burgers. Tegenwoordig zijn steeds meer Edenaren positief gestemd over het gebouw. In de Edese Vos heb ik een artikel geschreven over brutalisme.

Het gemeentehuis in de avond

Rondom het gemeentehuis

Klik op een foto voor een vergroting en een diashow.

Interieur en raadszaal

Rond de entree van de raadszaal | juli 2023.

Vroegere gemeentehuis | tot 1977

Panoramafoto van Villa Sterrenberg, gezien vanuit het huidige gemeentehuis. Alle huizen die in dit beeld stonden aan de Bergstraat, zijn afgebroken. [ zie hier ] Dit was het gemeentehuis van 1942-1977. Men trok hierin, omdat het toenmalige gemeentehuis aan de Notaris Fischerstraat afbrandde.