E - F | Encyclopedie van Ede
Ontbreekt er nog een belangrijke link? Stuur me dan een bericht via dit [ formulier ].
Let op: eind 2021 heeft de gemeente Ede de website 'gemeentearchief.ede.nl/kennisbank' offline gehaald. Het wachten is op een nieuwe locatie van de kennisbank, zodat de bron-url's aangepast kunnen worden.
E
Eck, Dr. Hubert J. van
In mei 1938 promoveerde hij aan de Universiteit van Amsterdam op het proefschrift Boeren en Fabrieksarbeiders. Een sociografie van de Gemeente Ede. Dit onderzoek ging over de ontwikkeling van Ede na de komst van de ENKA en haar fabrieksarbeiders en het ontstaan van Ede-Zuid, afgezet tegen de ontwikkelingen die de landbouw sinds het begin van de twintigste eeuw doormaakte.
Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/14-personen/eck-dr-hubert-johannes-van/
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Hubert_van_Eck
Ededorp.nl
Kritische columns over zaken die Ede aan gaan.
Website: http://www.ededorp.nl/
Eder Bosch, Maalschap
Sinds 1970 is de burgemeester van Ede tevens houtrichter, met de bijbehorende bosbijl als teken van zijn positie. De houtrichter (ook wel bosrichter) was het hoofd van het maalschap, dat het bosgebied in bezit had. Op de ‘houtdag’ werd de opbrengst van het bosgebied verkocht. De houtrichter was altijd de eigenaar van Hoeve De Slijpkruik. Al in een akte uit 1480 word de ‘houtrichter’ genoemd.
Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/01-openbaar-bestuur/eder-bosch-maalschap/
Eder Heide
De Eder Heide is een heidegebied bij Ede dat wordt afgewisseld met bos. Het gebied wordt van de Ginkelse Heide gescheiden door de Verlengde Arnhemseweg (N). Er zijn wandelroutes beschikbaar die langs het Airborne Monument en vele oorlogsverhalen van Operatie Market Garden lopen. In 2021 was de heide flink paars tijdens de bloei. De Eder Heide werd in erfpacht gegeven aan het Ministerie van Oorlog en hier werd tijdens de Eerste Wereldoorlog een Vluchtoord voor Belgische vluchtelingen gebouwd. In het verleden stond er op de Eder Hei een kamp voor Belgische vluchtelingen. In 2021 was de heide flink paars tijdens de bloei.
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Eder_Heide
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/must-see/11-20-must-see/12-eder-heide
Ede in 1897
Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2009-04.pdf
Ede in cijfers
Statistiek is de wetenschap en de techniek van het verzamelen, bewerken, interpreteren en presenteren van gegevens.
Weetmeer: http://data.weetmeer.nl/gemeente/item/view/000228
EdeInCijfers: https://ede.incijfers.nl/
Ede Marketing
Promotie van Ede.
Website: https://www.ede-marketing.nl/
Ederoord
Psychiatrische inrichting, met de naam Ederoord. Werd door de in 1884 opgerichte Vereeniging voor Christelijke verzorging van krankzinnigen en zenuwlijders in Nederland gesticht.
Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2017-02.pdf
Eder Kuil
Ook wel: Openluchttheater. Het Openluchttheater in Ede is een rijksmonument dat gebouwd is in 1936 als onderdeel van de werkverschaffing. Het theater biedt een breed scala aan theater- en muziekvoorstellingen met 2060 zitplaatsen en wordt afgesloten met een hekwerk waardoor het terrein normaal niet toegankelijk is voor publiek. Op de website van Openluchttheater Ede kun je informatie vinden over de programmering, nieuws, activiteiten en kaarten bestellen.
Algemeen: https://openluchttheaterede.nl/
Geschiedenis: https://openluchttheaterede.nl/historie
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Openluchttheater_(Ede)
Toen en nu: https://www.atlasvanede.nl/toen-en-nu/dienstverlening-1/ontspanning/openluchttheater
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/must-see/21-30-must-see/22-openluchttheater
Edese Bos
Van Essenkazerne
Frisokazerne
Edesche Concertzaal
Gevestigd in de vroegere Noorderkerk.
Website: https://www.edescheconcertzaal.nl/
Noorderkerk: https://nl.wikipedia.org/wiki/Noorderkerk_(Ede)
Edese Bos
Het Edese bos ligt ten noordoosten van de bebouwde kom van Ede met als grenzen de Zonneoordlaan, de Hessenweg en de Eder Heide. Het bosgebied wordt door de Apeldoornseweg in een oostelijk en een westelijk gedeelte verdeeld. Het Edese bos is een zeer oud bos en wordt al in 1512 genoemd in een in dat jaar opgestelde boswet. Het bos was toen in handen van dertien hoeven (eigenaren).
Geschiedenis (pdf): https://www.boshistorie.nl/pdf/1985_Geschiedenis_van_het_Edese_bos.pdf
Geografische wandeling: https://www.geografischwandelen.nl/nat-ede/natuurgebieden-in-de-gemeente-ede/het-edese-bos
Economische geschiedenis (pdf): https://edepot.wur.nl/266877
Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2015-02.pdf en https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2011-02.pdf
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/must-see/21-30-must-see/26-edese-bos-en-doolhof
Edese Boys, Voetbalclub
Edesche Boys is een voetbalclub in Ede, Nederland. Het werd opgericht in 1922 en vierde in 1982 zijn 60ste verjaardag. Het eerste team van de club trok zich in maart 2022 terug uit de competitie, en het is genoemd in lokale nieuwsartikelen over sportgeschiedenis en wedstrijden tegen andere teams.
Erfgoed Ede: https://www.erfgoedede.nl/nijenhuis-verhalen/176-de-beginjaren-van-een-edesche-voetbalclub-dl-2.html en https://www.erfgoedede.nl/nijenhuis-verhalen/173-de-beginjaren-van-een-voetbalclub-60-jaar-edesche-boys-dl-1.html en https://www.erfgoedede.nl/nijenhuis-verhalen/172-de-beginjaren-van-een-voetbalclub-60-jaar-edesche-boys-dl-3.html
Edese Monumenten
In Ede zijn ruim 350 beschermde gemeentelijke monumenten en ruim 200 beschermde rijksmonumenten. Een lijst met gemeentelijke monumenten in Ede vind je op Wikipedia. Een specifiek monument is het "Monument voor slachtoffers van de bombardementen". Je kunt ook zoeken naar rijksmonumenten in Ede via het Rijksmonumentenregister.
Rijksmonumentenregister: https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/
Vereniging: https://edesemonumenten.nl/fiets-en-wandelroute/
Rijksmonumenten: https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_rijksmonumenten_in_Ede_(plaats)
Gemeentelijke monumenten: https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_gemeentelijke_monumenten_in_Ede_(gemeente)
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/toen-en-nu/centrum-van-ede-1
Ede Natuurlijk
Ede-natuurlijk is een website die informatie biedt over manieren om energie te besparen, zelf energie op te wekken, tuinen te vergroenen en regenwater op te vangen. Het Energieloket Ede coördineert gratis warmtescan wandelingen in de buurt van ede-natuurlijk.nl. De gemeente Ede verwijst naar de hulp die wordt geboden op https://www.ede-natuurlijk.nl/wat-kan-ik-doen/als-buurt en https://www.regiofoodvalley.nl/programma/energieloket/[3].
Ede-Oost
De oostelijk gelegen wijken van Ede. De buurten die tot Ede-Oost behoren zijn Bosrand, Centrum Ede, Componistenbuurt, Burgemeestersbuurt en Stationsbuurt[1].
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Ede-Oost
Ede Toen en Nu
Website over het Edese erfgoed. Ede Toen en Nu organiseert tentoonstellingen, lezingen, workshops en andere activiteiten in samenwerking met diverse erfgoedorganisaties en musea. Een van de thema's is monumenten, waaronder molens.
Website: https://www.edetoenennu.nl/
Ontwikkeling 1845-1995: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-1999-03.pdf
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/toen-en-nu
Ede-West
De westelijk gelegen wijken van Ede. De buurten die tot Ede-West behoren zijn: Zeeheldenbuurt, Indische buurt, Vogelbuurt, Bloemenbuurt, Klaphek en Beatrixpark[1].
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Ede-West
Geschiedenis Ede-West: https://ede-west.nl/geschiedenis
Ede-Zuid
De zuidelijk gelegen wijken van Ede. Ede-Zuid is ontstaan op het grondgebied van het buurschap Maanen.
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Ede-Zuid
Eendenkooi
Een water-opvangbekken op de Eder Heide, nabij het defensiecomplex aan de Driesprong.
Naam verklaard: https://www.edestad.nl/lokaal/overig/378526/fotoquiz-ede-stad-nl-hoe-goed-ken-jij-ede-30-
Eetbaar Ede
Initiatief rond gezond eten,
Website: https://eetbaarede.nl/
Kaart: https://geo.ede.nl/?@Eetbaar_Ede
Eierveiling 1932-1995
Gebouw dat op de oude markt stond. Afgebroken.
Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/11-economisch-leven/eierveiling/
Elektrische auto's, opkomst van
Informatie over het elektrificeren van het Edese wagenpark
Energiecluster A12-A30
Gebied dat in beeld is voor grootschalige opwekking van wind- en zonne-energie.
Ede-natuurlijk: https://www.ede-natuurlijk.nl/energiecluster
Engelenhove, Boerderij
Boerderij Engelenhove is gebouwd in 1756 en is een boerderij van het middenlangsdeeltype onder een wolfdak met Hollandse pannen[1][2]. De familie Van de Voort vestigde zich hier een paar jaar geleden[3]. Tweeënhalve eeuw geleden werd Planken Wambuis gebouwd, wat ook een belangrijke tussenstop was voor handelaren die van Ede naar Arnhem reisden[4]. Boerderij Engelenhove ligt op Landgoed Kernhem[5].
Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/05-bouwen-en-wonen/engelenhove-boerderij/
Noorderkerk: Edese Concertzaal
Edese Bos
Poortlaan in Ede-Zuid
Eierveiling, vlak voor de afbraak. Bron: GAE.
Enkabad
Zwembad naast de ENKA, dat verwarmd werd met water van de ENKA. Het ENKA-zwembad in Ede is gebouwd in 1931[1]. Het zwembad was voor de hele gemeente Ede en ENKA stelde een stuk grond beschikbaar en leverde gratis warm water[1]. Het zwembad werd gesloopt in de jaren 1990[2].
Indebuurt: https://indebuurt.nl/ede/toen-in/7-x-zo-zag-zwemplezier-in-het-enkabad-eruit~113379/
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/toen-en-nu/dienstverlening-1/ontspanning/zwembaden
ENKA - fabriek
ENKA was een Nederlands, en later internationaal bedrijf dat kunstvezels vervaardigde. De naam staat voor Nederlandse Kunstzijdefabriek, waarvan de afkorting wordt uitgesproken als 'enka'. De eerste fabriek stond in Arnhem en werd in 1913 geopend. In 1922 kwam daarbij een fabriek in Ede. In de loop van de 20ste eeuw groeide Enka (later onder de hoede van AKZO) uit tot een grote internationale speler in de kunstvezelindustrie.
Canon: https://mijngelderland.nl/inhoud/canons/ede/enka
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/ENKA_(bedrijf)
Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/11-economisch-leven/enka-aku-de-viscosefabriek/ en https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/11-economisch-leven/enka-de-fabrieksgebouwen/
1940-1945: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2008-02.pdf
Westhal: https://www.boei.nl/projecten/westhal-enka/
Poortgebouw: https://www.boei.nl/projecten/poortgebouw-enka-ede/
Verhalen: https://www.boei.nl/mensen-vertellen/enka-interview-met-piet-korf-deel-2/ en https://www.boei.nl/mensen-vertellen/enka-interview-met-piet-korf-deel-1-2/ en https://www.boei.nl/mensen-vertellen/?_sfm_wpcf-project_referentie=613
Bedrijfsblad nr 1: https://www.enka-hme.nl/images/Enka_web/PDF/Nieuwsboom/88-01.pdf
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/toen-en-nu/bedrijven/enka-aku en https://www.atlasvanede.nl/must-see/1-10-must-see/03-aku-enka-fabriek
ENKA - gebouwen
ENKA was een Nederlands, en later internationaal bedrijf dat kunstvezels vervaardigde. De naam staat voor Nederlandse Kunstzijdefabriek, waarvan de afkorting wordt uitgesproken als 'enka'. De eerste fabriek stond in Arnhem en werd in 1913 geopend. In 1922 kwam daarbij een fabriek in Ede. In de loop van de 20ste eeuw groeide Enka (later onder de hoede van AKZO) uit tot een grote internationale speler in de kunstvezelindustrie.
Kantinegebouw: https://www.boei.nl/projecten/enka-kantinegebouw-ede/
Gebouw geneeskundige dienst: https://rijksmonumenten.nl/monument/527069/enka-gebouw-geneeskundige-dienst-met-gedenkteken/ede/
Foto's ENKA-terrein: https://www.enka-hme.nl/enka-terrein/category/1
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/thema-s/gebouwen/eye-catchers-1/gebouwen-enka
Enka - mannenkoor
Mannenkoor met leden, die werkt in de ENKA-fabriek.
Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/10-cultuur-sport-recreatie-en-evenementen/enka-mannenkoor-ede/
ENKA - schoorstenen
Twee nog overeind staande schoorstenen, op het toenmalige ENKA-terrein.
ENKA - sloot
Een begrip uit vervlogen tijden is de ENKA-sloot. Een sloot met chemisch afvalwater van de bekende ENKA-fabriek.
Indebuurt: https://indebuurt.nl/ede/toen-in/toen-in-ede-ken-je-de-enka-sloot-nog~50621/
Epidemie 1783
In Arnhem en omgeving breekt rode loop uit. De epidemie zal vier maanden rondgaan en 4000 doden eisen.
Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2009-03.pdf
Erfgoed Ede
Website met verhalen over Ede. Onder meer van Kijlstra en Nijenhuis.
Website: https://www.erfgoedede.nl/
Ericakerk
Ook wel: 'Het Witte Kerkje'. Voormalige kerk aan de Ericalaan, nu multi-functioneel centrum.
Website: https://www.ericakerk.nl/
Essen, Van Kazerne
De Van Essenkazerne is een voormalige artilleriekazerne in de Gelderse plaats Ede.
Website: http://www.jeoudekazernenu.nl/kazernes-a-f/vanEssen/x-vanessen.html
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Van_Essenkazerne
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/must-see/1-10-must-see/04-het-arthur-koolkwartier
Explosie 1976
Ontploffing van een gastank bij het station.
Enka-hme: https://www.enka-hme.nl/enka-reunie-vereniging/de-nieuwsboom-index/69-negam-plof-bij-de-buren-geen-vuurwerk-van-heideweek
Gelderlander: https://www.gelderlander.nl/ede/een-enorme-knal-in-een-enorm-hete-zomer~a9941d48/
Digibron: https://www.digibron.nl/viewer/collectie/Digibron/id/tag:RD.nl,19760826:newsml_ef602caa63a4753952da608213ea4573
ENKA-bad.
ENKA-schoorsteen.
ENKA-sloot.
ENKA nu.
F
Facebookpagina Atlas van Ede
Met dagelijks een nieuw bericht uit de Atlas van Ede.
Facebook: https://www.facebook.com/atlasvanede/
Fietsroutes | nu
Huidige fietsroutes rond Ede.
Fietsroutes | toen
Historie van het fietsen rond Ede.
Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2005-02.pdf
Film Het Witte Wief
Film over de dolende geest bij Huize Kernhem
Madoc: https://www.dbnl.org/tekst/_mad001200301_01/_mad001200301_01_0045.php
YouTube: https://www.youtube.com/channel/UC_ZDHJxeFWRY8HowU0ZeAnA
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/thema-s/kunst-en-cultuur/sagen-en-legendes
Fischer - huis en geslacht
Het Fischerhuis is van oudsher sterk vergroeid met de geschiedenis van Ede en behoort tot de weinige rijksmonumenten die het centrum telt. Het oudste deel van het huis (nr. 27) dateert vermoedelijk uit 1790. Het andere deel (nr. 25) werd gebouwd in het begin van de 20e eeuw.
MijnGelderland: https://mijngelderland.nl/inhoud/routes/beleef-historisch-ede/het-notaris-fischer-huis
Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/05-bouwen-en-wonen/fischerhuis/ en https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/12-notariaat/fischer-een-notarisgeslacht/
Foeken, Organist
Erfgoed Ede: https://www.erfgoedede.nl/nijenhuis-verhalen/133-orgelist-foeken.html
Frankische periode
De Franken waren een federatie van al eerder bekende Germaanse stammen, die rond het midden van de 3e eeuw na Christus tot stand kwam. Wellicht verbonden deze stammen zich onder Saksische druk nabij de limes langs de Rijn van het Romeinse Rijk.
Ede-West: https://ede-west.nl/node/485
Wikipedia: (algemeen) https://nl.wikipedia.org/wiki/Franken_(volk)
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/toen-en-nu/centrum-van-ede-1/notaris-fischerstraat
Food & Business Park
Nieuw bedrijventerrein aan de A12, nabij De Klomp.
Website: https://www.foodenbusinesspark.nl/
Frisokazerne
De Johan Willem Frisokazerne of JWF-kazerne is een voormalige infanteriekazerne in de Gelderse plaats Ede. Sinds 2014 is hier Akoesticum gevestigd; een landelijk oefencentrum voor de podiumkunsten.
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Johan_Willem_Frisokazerne_(Ede)
Jeoudekazerne: https://nl.wikipedia.org/wiki/Johan_Willem_Frisokazerne_(Ede)
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/must-see/21-30-must-see/23-maurits-en-frisokazerne en https://www.atlasvanede.nl/thema-s/gebouwen/eye-catchers-1/kazernegebouwen
Film het Witte Wief
Fischerhuis