In september 2024 publiceerde het Amsterdamse stedenbouwkundig bureau MUST, in opdracht van de gemeente Ede, de 'Contourennotitie Ontwikkelkader Ede-Stad'. Het biedt (onbedoeld) een harde opsomming van de planologische missers van de gemeente op het gebied van sociale cohesie, openbaar vervoer, groenbeleid en realiteitszin. In deze 'misser' ga ik in op de ontstane kloof tussen wat in het rapport eufemistisch (= verzachtend) 'Veluwestad' en 'Valleistad' wordt genoemd. [ Klik hier ] als je deze contourennota zelf wilt inzien. Lees ook het artikel hierover in de [ Edese Vos ].

Hoe ziet die tweedeling eruit?

Ede heeft de afgelopen decennia kapitalen geïnvesteerd in de noord- en oostrand van Ede. Daar zijn prachtige wijken ontstaan, helemaal voorzien van wadi's, duizenden aangeplante bomen, wandel- en fietspaden volgens de laatste inzichten: echt prachtig om daar te mogen wonen. Al meerdere keren wees ik erop dat ook wijken als Maandereng en delen van Veldhuizen zo'n upgrade nodig hebben: hier vind je veel beton, verharde parkeerplekken, gevaarlijke verkeerssituaties en staat de auto nog te veel centraal. Openbaar vervoer is hier slecht ontwikkeld. Mensen wonen soms dicht bij verkeersaders en bedrijfsterreinen. Ontbreken van groen kan leiden tot hittestress. 

Oorzaak is dat de gemeente vooral ontwikkelt in 'werkvlakken' [ zie bij 'verspipperd beleid' ]. Alle aandacht gaat dan uit naar het plan Kernhem, maar gewenste verbindingen met Veldhuizen komen dan niet uit de verf. Op één verbinding na, liggen die wijken dan nu ook geïsoleerd van elkaar. Oudere wijken worden alleen aangepakt als de riolering zijn langste tijd heeft gehad. Als je de verschillende wijken bezoekt, zie je direct het verschil en dat zien bewoners natuurlijk ook. Er ontstaat dan ook iets van jaloezie en je bemerkt in gesprekken vormen van neerbuigendheid, die heel simpel te voorkomen waren geweest. Ook ontstaan enclaves van bewoners met dezelfde achtergrond. Met het platgooien van een probleemflat kom je er dan niet. Je moet echt met de bewoners, wooncorporatie en wijkvoorzieningen samen aan de slag.

Het is nu aan de gemeenteraad om op basis van de 'Contourenvisie' hier echt iets aan te gaan doen en niet alleen gaan praten over 'wel of niet hoogbouw', zoals je september 2024 al als koppen in de media ziet. Daar gaat het dus niet om. Probleem hierbij is dat de samenstelling van de gemeenteraad hier een rol in speelt. Het Amsterdamse bureau MUST legt in de visie de vinger op alle zere plekken, maar net als na alle de laatste decennia verschenen eerdere rapporten, kun je gezien de huidige samenstelling van de gemeenteraad al wel bedenken waar het heen gaat. Maar misschien gaat Ede haar bewoners verrassen ...

In de kaart is goed te zien (bij de rode pinnetjes) dat de grotere projecten ook vooral in het noorden en oosten werden uitgevoerd. In het westen en zuiden zou men wel eens kunnen gaan denken: 'we betalen wel belasting, maar we zien er hier weinig van terug'. Al zou men maar een nieuw laagje asfalt ook in die wijken aanbrengen en er ook eens een honderdtal bomen zou planten: het is zo simpel om bewoners blij te maken. Nee, in Ede gaat het via afgebakende projecten en dan moet je niet breder denken dan het project. Bron: 'Contourennotitie Ontwikkelkader Ede-Stad', 2024.

Kijk en je ziet het verschil

1

Maandereng (boven) versus Verzetsstrijdersbuurt (onder)

2

Flat aan de Kastelenlaan met beperkt busvervoer (boven) versus (onder) modern en groen H4-gebouw Woonstede, pal naast station Ede-Wageningen

Tips in de contourvisie

Hier worden onderdelen opgesomd van het landelijk inmiddels overal gangbare principe van 'Positieve Gezondheid [ kijk hier verder ]. De teksten in de notitie staan helaas vol met onleesbare  jargon (= moeilijke woorden). Zo is een 'voorzieningencluster' bijvoorbeeld een artsenpost, waarin ook een kinderopvang zit en een apotheek en waar jongeren (kletsen/ gamen) ouderen een dagbesteding hebben (biljarten/ repair-café). Bij een 'groen raamwerk' moet je denken aan parken en bosjes, die met elkaar in verbinding staan en waar wandelroutes door lopen. 'Gemeenschapskracht' is simpelweg dat je je fijn voelt binnen de groep mensen waar je bij woont; dat je hen ziet en spreekt en misschien samen een kop koffiedrinkt of elkaar helpt of samen de buurttuin onderhoudt.

Ook dit zijn onderdelen van het principe van 'Positieve Gezondheid [ kijk hier verder ]. Ook op deze pagina weer allerlei onleesbare jargon (= moeilijke woorden). Bij 'draagvlak voor voorzieningen' wordt de vraag bedoeld of er rondom een voorziening als een tandarts of bloemist, genoeg mensen wonen die daar gebruik van willen maken. En wordt met 'optoppen' bedoeld dat je boven op een flat of appartementengebouw soms nog een extra verdieping kunt bouwen. Ik laat dat [ hier ] zien. In de tekening hierboven zie je een groen blokje boven op een wit gebouw. Dat gebouw is dan 'opgetopt'.