Op deze pagina vind je een chronologische lijst van jaartallen die voor Ede belangrijk zijn geweest. Wil je meer weten over een onderwerp, typ dat dan in het zoekvak (vergrootglasicoontje) en klik door naar de juiste pagina. Let op: diverse oudere jaartallen zijn geschat of ongeveer in die tijd. Ontbrekende of incorrecte jaartallen graag melden via dit [ formulier ]. (c) Jaartallenoverzicht | Atlas van Ede | Allard Bijlsma.
1795-1899
| Jaar | Gebeurtenis |
| 1899 | Een nieuw gemeentehuis wordt gebouwd aan de Grotestraat (thans: Notaris Fischerstraat) |
| 1896-1905 | Jhr. F. S. Op ten Noort is burgemeester van Ede. |
| 1890 | In het dorp Ede wonen 4960 mensen. |
| 1890 | De boterfabriek van de heer Knuttel wordt geopend. |
| 1888 | De Achterdorpseweg wordt omgedoopt in Telefoonweg. |
| 1888 | Dhr. Tulp plant een Sequioa (boom) op het Tulp-terrein, nu te vinden achter de brandweerkazerne. |
| 1887 | De buurt verkoopt grond op de Stompekamp aan de heer Knuttel, voor de bouw van een boterfabriek. |
| 1886 | Vestiging van een kostschool in Villa Sterrenberg. |
| 1886 | Bouw van Villa Chasselay op de Paasberg. |
| 1885 | Opening van Hotel Van Laar (Witte Hinde) bij het station. |
| 1882-1916 | Jan Willem Bitter is rentmeester van landgoed Kernhem. Bekend van zijn uitstekende bosadministratie. |
| 1882 | Opening van de tramlijn Ede-Wageningen. |
| 1879 | De buurt verkoopt grond aan de gemeente, voor de aanleg van een nieuwe begraafplaats op de Stompekamp. |
| 1878 | Opening van een nieuw station Ede-Wageningen. Einde van 'de keet'. |
| 1877 | Er stoppen nog steeds maar 4 treinen in elke richting, per dag. |
| 1877 | Bouw van het kerkorgel van de Oude Kerk, voor hervormde kerk in Niedorp; in 1967 verplaatst naar Ede. |
| 1869 | Bouw van Villa Pacifica aan de (toenmalige) Bergstraat. Hier woonde onder meer de schrijver Arthur van Schendel. |
| 1866 | De tweede Concordiamolen (huidige stellingmolen) in gebruik genomen. |
| 1865 | Keetmolen brandt af en wordt herbouwd. |
| 1864 | Het eerste gemeentehuis wordt in gebruik genomen, aan de Grotestraat, thans Notaris Fischerstraat. Hier werd later de Spaarbank gebouwd. |
| 1863 | Het muurtje rond het kerkplein wordt afgebroken. |
| 1863 | School aan het Maandereind wordt gebouwd. |
| 1860-1896 | Jhr. A. W. van Borssele burgemeester van Ede. |
| 1860 | Oplevering van de Keetmolen. Genoemd naar station 'de keet'. |
| 1860 | Oplevering van Villa Sterrenberg. |
| 1854 | Oprichting van houthandel Tulp. |
| 1853 | Weekmarkt vind plaats naast het logement De Posthoorn (nu: Notaris Fischerstraat) |
| 1852 | Deel kerkplein wordt gehuurd, voor een weekmarkt. |
| 1851-1860 | T. Prins burgemeester van Ede. |
| 1853 | Kermissen worden afgeschaft. |
| 1851 | Invoering van de nieuwe gemeentewet. |
| 1850 | Bouw van het huis Stompekamp. |
| 1842 | Bouw van het buitenhuis Buitenzorg aan de Amsterdamseweg. |
| 1842 | Voor de kerk wordt een orgel aangeschaft. |
| 1840 | Aanleg van de 'Rhijn'-spoorlijn Utrecht-Arnhem. Het station is in het begin niet meer dan een keet. |
| 1838 | Dorpsbrand. Een groot aantal panden gaat in rook op. |
| 1834-1844 | Dominee Detmar is predikant van de Oude Kerk. |
| 1833 | Oud-cursisten richten gedenkteken Anna Maria Moens op Paasberg op. |
| 1832 | Anna Maria Moens overlijdt. De buurt staat op de Paasberg grond af, voor het oprichten van een monument. |
| 1829 | Opening hotel Hof van Gelderland. |
| 1828 | Aanleg straatweg Arnhem-Amersfoort (nog door het dorp Ede). |
| 1826 | Bouw van de eerste school, schuin tegenover de toren van de Oude Kerk. Was bestemd voor 150 leerlingen. |
| 1822-1851 | H.T. Prins burgemeester van Ede. |
| 1822 | Schout van Meurs in de kerk begraven. Dit was de laatste persoon die daar werd begraven. |
| 1818-1832 | Een kostschool wordt gevestigd in Huis Kernhem, door Anna Maria Moens. |
| 1818-1822 | Mr. E.D. van Meurs burgemeester van Ede. |
| 1818 | Ede wordt een zelfstandige gemeente. Ontstaat uit een samenvoeging van Bennekom, Ede, Lunteren en Otterlo. Er wonen 1320 mensen. |
| 1816 | Het wapen van de gemeente Ede goedgekeurd. |
| 1814-1817 | R. Burggraaf burgemeester van Ede. |
| 1814 | Kasteel Harsselo wordt gesloopt. |
| 1813 | Napoleon wordt definitief verslagen. |
| 1811 | Ede wordt een zelfstandige gemeente, waartoe dorpen als Bennekom nog niet behoren. |
| 1804-1814 | C. B. de Vries wordt de eerste burgemeester van Ede. |
| 1802-1803 | Huis Kernhem wordt afgebroken en nieuw opgebouwd. Deze versie staat er nog er nog steeds. |
| 1797 | Paasvuren op de Paasberg worden verboden door de Fransen. |
Keetmolen 1860
Tulp Houthandel 1854
Poortgebouw Harsselo 1814
Villa Sterrenberg 1860
1500-1794
| Jaar | Gebeurtenis |
| 1790 | Vermoedelijke bouwdatum van het Fischerhuis aan de (nu) Notaris Fischerstraat. |
| Eind 18e eeuw | Einde macht van de ambtsjonkers. |
| 1783 | Ernstige epidemie (dysenterie) treft buurt en dorp. Vooral Manen is getroffen. |
| 1783 | Men denkt tijdens een 'zwarte zomer' dat het einde der tijden eraan komt: verduistering door overtrekkende aswolken van vulkanen. |
| 1773 | Bouw van het koetshuis bij Huis Kernhem. Hierin zit nu een pannenkoekenhuis. |
| 1771 | Aanleg van een nieuwe wildwal. Restanten zijn nog rond Ede te vinden. |
| 1769 | Er komt een grensregeling met de buurt Doesburg. |
| 1768 | Dubbele laan aangelegd van de Bospoort tot aan het Bos, later doorgetrokken tot de Koeweg. |
| 1759 | Grensregeling tussen de Buurt en het Bos. Einde aan twisten over grenzen. Langs de scheiding wordt een laan aangelegd: de Tra. |
| 1735 | Ontwikkeling van het Doolhof in het huidige Edese Bos. Restanden hiervan zijn nog in het bos te vinden. |
| 1732 | De Kernhemselaan aangelegd, tot aan de Stompekamp. |
| 1721 | De buurt schaft een eerste brandspuit aan. |
| 1698 | Het pand Grotestraat 72 (nu een beddenzaak) staat er al en is in gebruik als jachthuis van stadhouder Willem III |
| 1684 | Grote dorpsbrand. Vanaf de kosterij tot aan de Molenstraat is alles afgebrand. |
| 1674 | Bouw preekstoel in Oude Kerk. |
| 1672 | Dorp door de Fransen bezet. Kernhem wordt gebrandschat voor Fl. 3000,- 1672 wordt gezien als een 'rampjaar' voor Nederland. |
| 1650 | Perceelnaam Stompekamp bekend. |
| 1648 | Vrede van Münster: einde van de 80-jarige oorlog. |
| 1635 | Toren en kerk afgebrand door blikseminslag. |
| 1629 | Wederom plundering en brandstichting door de Spanjaarden. |
| 1624 | Inval van de Spanjaarden. 16 woningen en 7 boerderijen op Veldhuizen verbrand. Kernhem beroofd. |
| 1621 | Carel van Arnhem, heer van Kernhem, koopt de helft van de Kalverkamp. |
| 1609-1621 | Twaalfjarig bestand 80-jarige oorlog. Rustige periode voor Ede. |
| 1607 | Carel van Arnhem, heer van Kernhem, koopt de Slijpkruik. |
| 1605 | Bouw van de voorloper van de Concordiamolen. |
| 1600-1850 | De Hessenweg is belangrijkste verbinding van Ede met rest van Nederland. De weg is nog goed te zien vanaf de Zuid-Ginkel richting Lunteren. |
| 1596 | Het eerste buurboek. Men vergadert in de koor van de kerk. Dat gebeurt tegenwoordig nog steeds zo. |
| 1581 | Strafexpeditie van de Spanjaarden. Het dorp en de omgeving worden verlaten. |
| 1570 | Dorp Ede kent 31 woningen; Maanen 17, Veldhuizen 26 en Doesburg 21. |
| 1568-1648 | Periode van de 80-jarige oorlog |
| 1565 | De naam Velthuyssen is vermeld op een kaart. |
Koetshuis Kernhem 1773
Het Doolhof in het Edese Bos
Boerderij Slijpkruik 1607
Voor 1500
| Jaar | Gebeurtenis |
| 1471 | Jaartal, dat staat op de Doesburgermolen. Huidige molen is echter gebouwd rond 1620. |
| 1470 | Bouw van een deel van de huidige Oude Kerk. Hierbij wordt de Romaanse kerk vervangen door een Gotische. |
| 1476 | Overval van de Kleefsen (nu: Duitsland) op het dorp afgeslagen. |
| 1460 | Een vorstelijke brief regelt de waterlozing van Doesburg, Veldhuizen en Manen, |
| 15e eeuw | Doesburgermolen wordt in stukken genoemd. |
| 1437 | De Sijsselt wordt in stukken genoemd. |
| 1426 | Oudste leenbrief van Kernhem. Het wordt aan Udo den Boze in leen gegeven. |
| 1425 | Bosgebied de Sijsselt komt aan het Huis Kernhem. |
| 1421 | Bendes uit Utrecht overvallen het dorp en verbranden vele huizen, de toren van de kerk en de nog niet voltooide kerk. |
| 1410 | Eerste versie kasteel Kernhem gebouwd. |
| 14e eeuw | De kerk van Ede krijgt een stenen toren. |
| 1360 | Eerste historische vermelding van het buurtschap Ede-Veldhuizen. |
| 1359 | De Slijpkruik wordt in leen gegeven aan Randolf de Jager, jagermeester van de Veluwe. |
| 1358 | Oth van Dolre komt voor als eerste schout van Ede. Hij heet dan 'richter'. |
| 1358 | Doesburg en Veldhuizen tekenen een verdrag rond de Doesburgerdijk en -schut. |
| 1334 | Graaf Reinoud II verkoopt gronden aan de buurt Maanen. |
| 1325 | Vermoedelijke datering (oudste deel) kasteel Hoekelum. |
| 1301 | Kasteel Harsselo wordt genoemd als wachtpost tegen invallen vanuit Utrecht. |
| 1230 | De naam Doesburg wordt genoemd in een akte. |
| 1216 | De naam Ede komt voor (het eerst voor) in kerkelijke stukken. |
| 1200 | In Ede staat een zogenaamde hallenkerk (Romaans). |
| 8e eeuw | Bewoners in onze gebieden bekeren zich tot het christendom. |
| 12 v. Chr-500 na Chr. | Romeinse tijd. Ons gebied lag aan de rand van de Limes. |
| 800-12 v. Chr | Ons gebied wordt bewoond door Germaanse volken. |
| 2000-800 v. Chr. | Bronstijd. In onze gebieden vind je restanten van onder meer urnen, grafheuvels (tumuli) en celtic fields. Urnen zijn gevonden in opgravingen in Op den Berg, in Veldhuizen en in Manen. Grafheuvels vind je op de Eder en Ginkelse Heide, rond Beennekom en richting Wekerom. |
De Hessenweg nu 1600
Hoekelum 1325
Klokbekers in Museum Lunteren
Bronnen: Gemeentearchief Ede, canon van Ede, archieven Vereniging Oud-Ede, NL Wikipedia, tientallen webbronnen.