M - N | naslag / Encyclopedie van Ede / NASLAG

Markthallen
Halverwege de jaren '70 verdwenen overdekte deel van de oude markt. Werd ook met 'eierhallen' genoemd, omdat daar veel eieren uit de regio werden verhandeld..

Indebuurt: https://indebuurt.nl/ede/toen-in/zo-zag-de-oude-markt-eruit~90644/2/

Marktplein
Huidige marktplein ligt ten noorden van het vroegere plein. Dit plein is nu bebouwd.

Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Markt_(Ede)
Indebuurt: https://indebuurt.nl/ede/toen-in/zo-zag-de-oude-markt-eruit~90644/
Gemeentearchief: https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/11-economisch-leven/markt-de-edese/
Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2010-03.pdf
Ontwerp: https://www.hosper.nl/plein-en-centrum/ede-marktplein/

Marnix College
School aan de Prins Bernardlaan.

Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Marnix_College
Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/09-onderwijs-en-wetenschappen/marnix-college/
Geschiedenis: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/simple-file-list/zandlopers/De-Zandloper-1997-03.pdf

Mauritskazerne
De Mauritskazerne werd net als de ernaast gelegen Johan Willem Frisokazerne gebouwd in 1904. In 1906 werd het de verblijfplaats van het 11e Regiment Infanterie dat (vanaf 1913 omgenummerd tot 22 RI). Tot 1934 werd de kazerne overigens Infanteriekazerne I genoemd en de JWF kazerne Infanteriekazerne II. In dat jaar kregen zij een nieuwe naam.

Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Mauritskazerne
Jeoudekazerne: http://www.jeoudekazernenu.nl/kazernes-m-r/maurits/x-maurits.html
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/toen-en-nu/wijken-verder-van-het-centrum/kazerneterreinen

Mausoleum
Eind 1945 ingerichte rustplaats voor gevallen verzetsstrijders.

Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Erebegraafplaats_Ede
Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://www.ede.nl/gemeentearchief/verhaal-van-ede/3-justitie-defensie-openbare-orde-en-veiligheid/mausoleum/
Erfgoed Ede: https://www.erfgoedede.nl/kijlstra-verhalen/156-de-plaquette-van-het-mausoleum-op-de-paasberg-in-ede.html

Mechelse Kuil
Op de plaats, waar eens de oude, verwaarloosde herberg stond, is nu een diepe inzinking in het terrein. Die staat nog altijd bekend als de Mechelse Kuil. Je ziet deze kuil nog in het landschap, ongeveer halverwege tussen knooppunt 73 en knooppunt 58.

Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2015-03.pdf
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/thema-s/kunst-en-cultuur/sagen-en-legendes

Melkfabriek van Knuttel

Erfgoed Ede: https://www.erfgoedede.nl/nijenhuis-verhalen/207-de-botterfabriek-van-knuttel.html

Mens en Milieu Ede
Lokale politieke partij.

Website: https://www.mensenmilieuede.nl/
Facebook: https://www.facebook.com/MensMilieu/
Twitter:

Meurs, Everhard Dirk van
Schout en notaris te Ede.

Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/01-openbaar-bestuur/meurs-everhard-dirk-van-schout-en-notaris/

Meyden, Van der - van daggelder tot hovenier

Erfgoed Ede: https://www.erfgoedede.nl/nijenhuis-verhalen/101-van-der-meyden-van-daggelder-tot-hovenier.html

Mheen, Hendrik van der
Hendrik (Henk) van der Mheen (Ede, 14 juli 1924 - Dodewaard, 28 januari 1945) was een Nederlandse verzetsstrijder in de Tweede Wereldoorlog.

Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2017-02.pdf
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Henk_van_der_Mheen

Middelberg, Leopold Roland
Burgemeester te Ede.

Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/01-openbaar-bestuur/middelberg-leopold-roland/
Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2011-04.pdf

Middelpunt van Nederland
Lunteren staat bekend om de Lindeboomsberg met de grote zwerfkei die het middelpunt van Nederland zou zijn. Halverwege de 20e eeuw lag er echter geen enkele grote steen boven op de berg. De toenmalige directeur van de VVV, ir. B. Wigman, had vernomen van een oude boer dat er op de top van oudsher tot circa 1935 drie grote kalenderstenen (of zonnewendestenen) hadden gestaan. De ene zijde van de stenendriehoek had naar het noordoosten gewezen, waar de zon op de langste dag opkomt, de andere zijde naar het zuidoosten, waar de zon op de kortste dag opkomt.

Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2019-02.pdf

Milieu
Milieu of natuurlijke omgeving is het geheel van voorwaarden en invloeden die voor een organisme, hetzij dier (inclusief de mens), plant of micro-organisme, van essentieel belang zijn. Het is de omgeving waarin, en waarvan het organisme leeft.

Stichting Milieuwerkgroepen Ede (SME): https://sme-ede.nl/site/home/

Herdenking Operatie Market Garden

Marin

Middelpunt van Nederland

Militaire Tehuizen
De bevolking van Ede ziet in 1906 met grote bezorgdheid de eerste lichting militairen de nieuwe kazernes in Ede - Zuid betrekken. De Edenaren zijn bezorgd: ze verwachten overlast van al die jonge mannen, baldadigheid, wilde taferelen in de cafés. Op initiatief van De Nederlandse Militaire Bond, de Kerken en diverse verenigingen worden spoedig tehuizen gesticht voor de militairen, waarin zij zich na afloop van hun dagelijkse werkzaamheden kunnen ontspannen.

Platform MH Ede: http://www.platformmhe.nl/KazerneEde/pmt.php
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/toen-en-nu/wijken-verder-van-het-centrum/kazerneterreinen

Miljaar | Suske & Wiske
Het verhaal van het Witte Wief speelt zich af rond Kernhem.

Indebuurt: https://indebuurt.nl/ede/nieuws/opmerkelijk/miljaar-dit-verhaal-van-suske-wiske-speelt-zich-af-in-ede~55000/

Mobilisatie 1939 (WO II)

Erfgoed Ede: https://www.erfgoedede.nl/nijenhuis-verhalen/137-mobilisatie-1939.html

Mobiliteit Foodvalley
Geheel van plannen rond het beter bereikbaar maken van de foodbedrijven rond de Gelderse Vallei.

Ede-Stad: https://www.edestad.nl/lokaal/verkeer-en-vervoer/777347/regio-foodvalley-wil-met-mobipunten-reisverbindingen-verbeteren

Moens, Anna Maria
Bekende kostschoolhoudster. Naam leeft voort door monument voor haar op de Paasberg.

Kostscholen: https://ede-west.nl/node/327
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/thema-s/personen

Molenberg, Oude
Volgens een oude kaart uit ongeveer 1630, zou er een molen hebben gestaan op de kruising Schaapsweg - Veenderweg. Daar is weinig van bekend.

Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-1988-03-1.pdf

Molentypen herkennen
Een molen is een werktuig met een draaiend mechaniek en een aandrijving, dat kan dienen voor het malen, persen of stampen van granen, verfpigmenten en andere grondstoffen, het zagen van hout, pompen van water, takelen van een last of opwekken van elektriciteit. Een molen kan worden aangedreven door de wind (windmolen), water (watermolen), de spierkracht van mensen (handmolen, tredmolen) en dieren (rosmolen) of door een motor.

Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Molen

Monumenten in Ede
Ede kent gemeentelijke monumenten en rijksmonumenten.

Overzicht: https://www.monumenten.nl/gemeentes/ede
GIS-kaart overzicht Rijksmonumenten: https://rce.webgispublisher.nl/?map=Monumentenregister_grote_kaart&bbox=173895%2c449606%2c175895%2c451606&marker=174895%2c450606&profileName=viewer
Nota erfgoed: https://ede.raadsinformatie.nl/document/6140004/1#search=%22erfgoed%22
Overzicht: https://www.wikiwand.com/nl/Lijst_van_gemeentelijke_monumenten_in_Ede_(plaats)
Lijst gemeentelijke monumenten: https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_gemeentelijke_monumenten_in_Ede_(gemeente)
Lijst rijksmonumenten: https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_rijksmonumenten_in_Ede_(gemeente)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_rijksmonumenten_in_Ede_(plaats)

Mossel, De
Bos-, zand- en heidegebied ten oosten van Ede.

Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Mossel_(Ede)

MULO, Openbare
Was te vinden naast de muziekkapel op de oude markt.

Erfgoed Ede: https://www.erfgoedede.nl/nijenhuis-verhalen/42-het-onstaan-van-de-openbare-mulo-op-de-markt.html

Museum Oud-Ede
Was actief van 1938-1978 op twee locaties: Boerderij De Driehoek en in het station Ede-Centrum.

Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-1978-02.pdf

Muur van Mussert - Nationaal tehuis
Het Nationaal Tehuis was tussen 1936 en 1945 een nationaalsocialistisch complex van gebouwen en terreinen op de Goudsberg te Lunteren. Het geheel moest doen denken aan de Reichsparteitagsgelände in Neurenberg, waar de NSDAP van Adolf Hitler zijn grote partijbijeenkomsten hield. Van het NSB-complex is alleen het als Muur van Mussert bekend staande bouwwerk met de daarvoor liggende openluchtvergaderplaats bewaard gebleven. In 2018 werd de muur aangewezen als rijksmonument.

Historiek: https://historiek.net/muur-van-mussert/45376/
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Nationaal_Tehuis
Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2015-02.pdf
Gelderlander: https://www.gelderlander.nl/de-vallei/monumentstatus-muur-van-mussert-lunteren-opnieuw-afgewezen~ae3ff7a4/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/toen-en-nu/geschiedenis-1/muur-van-mussert
Erfgoed Ede: https://www.erfgoedede.nl/kijlstra-verhalen/81-de-kamer-van-mussert-als-vakantiehuisje.html

Muziekkoepel
Verdwenen muziekkapel, één stond op het vroegere marktplein, één bij de Poortlaan en één op het kazerneterrein.

Indebuurt: https://indebuurt.nl/ede/toen-in/zo-zag-de-oude-markt-eruit~90644/3/
Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/05-bouwen-en-wonen/muziektenten/
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/toen-en-nu/ede-algemeen-1/muziektenten

Muziekschool
Nu gevestigd in Cultura, maar daarvoor in een afgebroken gebouw aan de Brouwerstraat.

Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/10-cultuur-sport-recreatie-en-evenementen/muziekschool/
Popschool: https://popschool.eu/
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/toen-en-nu/dienstverlening-1/onderwijs/muziekschool

Militair Tehuis Maanderweg

De Mossel

Muziekkapel

Muur van Mussert

N

Nachtwacht en klepperman
Nachtwaker en dorpsomroeper, aan het einde van de 19e eeuw.

Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-1997-04.pdf

N224
Verbindingsweg Zeist-Arnhem. Eerst een rijksweg, nu een provinciale weg.

Wikipedia: https://www.wegenwiki.nl/N224_(Nederland)

Nationaal Tehuis
Ook wel: Muur van Mussert. Het Nationaal Tehuis was tussen 1936 en 1945 een nationaalsocialistisch complex van gebouwen en terreinen op de Goudsberg te Lunteren. Het geheel moest doen denken aan de Reichsparteitagsgelände in Neurenberg, waar de NSDAP van Adolf Hitler zijn grote partijbijeenkomsten hield. Van het NSB-complex is alleen het als Muur van Mussert bekendstaande bouwwerk met de daarvoor liggende openluchtvergaderplaats bewaard gebleven. In 2018 werd de muur aangewezen als rijksmonument.

Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/10-cultuur-sport-recreatie-en-evenementen/goudsberg/
Atlas van Ede: https://www.atlasvanede.nl/toen-en-nu/geschiedenis-1/muur-van-mussert

Natuurcentrum Veluwe
Informatiecentrum aan de Zuid-Ginkel,

Website: https://natuurcentrumveluwe.nl/

Neelmeijer, P.C. (meester)
Bekende onderwijzer van vroeger.

Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/09-onderwijs-en-wetenschappen/neelmeijer-pc/

Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2010-04.pdf

Nefkens, Martinus
Schilder.

Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2004-04.pdf

Nergena, Landgoed
Landgoed bij Bennekom.

Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/05-bouwen-en-wonen/nergena-landgoed/

Nieuwe Kerk
Kerk aan de Verlengde Maanderweg.

Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Nieuwe_Kerk_(Ede)

Nes, T.C.W.D. van
Gemeentesecretaris.

Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2010-01.pdf

Nijenhuis, Henk
Verteller en schrijver over de geschiedenis Ede.

Zandloper: https://www.oudede.nl/nijenhuis/ en https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-1989-02-1.pdf
Erfgoed Ede: https://www.erfgoedede.nl/nijenhuis-verhalen/7-nijenhuis-ik-schrijf-geen-geschiedenis.html en https://www.erfgoedede.nl/nijenhuis-verhalen.html

Nijs, Rob de
Nederlandstalige zanger, woonachtig in Bennekom.

Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Rob_de_Nijs

Nationaal Tehuis

N.I.Z.O
Instituut voor zuivelonderzoek).

Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/11-economisch-leven/nizo/
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/NIZO_food_research
Website: https://www.nizo.com/

Nobo
Voorheen een koekjesfabriek.

Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/11-economisch-leven/nobo/
Indebuurt: https://indebuurt.nl/ede/toen-in/toen-in-ede-200000-kilo-spritskoeken-per-week-gebakken-werden-in-de-nobo~79263/
Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2012-01.pdf

Noorderkerk
Oorspronkelijk een gereformeerde kerk. Nu concertzaal.

Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/13-godsdienst/noorderkerk/
Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Noorderkerk_(Ede)

Noord-Ginkel
De Noord-Ginkel is een uitgestrekt heidegebied. Hier groeien verschillende soorten heide, waaronder de dopheide, de struikheide en de zeldamere kraaiheide en lavendelheide. In augustus en september bloeit de heide prachtig paars.

Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2015-01.pdf

Nooij, Familie de
Bekende familie in Ede, waarvan meerdere leden in de WO II in het verzet zaten.

Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2014-02.pdf

Normaallessen, Christelijke
Op meerdere plaatsen in het land werden kweekscholen opgericht. Hier kon je een opleiding tot onderwijzer of onderwijzeres volgen. De opleidingen heetten normaallessen. Op 31 mei 1905 kwam er een school in Ede: van de Vereeniging Christelijke Normaallessen. Het doel was het opleiden van jonge mensen tot leraar voor Scholen met de Bijbel. Een christelijke school dus, wat goed paste in het Ede van begin twintigste eeuw.

Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/09-onderwijs-en-wetenschappen/normaallessen-christelijke/

Zandloper: https://www.oudede.nl/wp-content/uploads/De-Zandloper-2017-02.pdf
Indebuurt: https://indebuurt.nl/ede/toen-in/toen-in-ede-van-felua-naar-christelijke-hogeschool-ede~106430/

Novae, Popschool
Novae Popschool is een Centrum voor de Podiumkunsten die al meer dan 20 jaar succesvol mensen coacht en begeleidt in het (leren) spelen van een instrument of het zingen. Sinds 1998 als drumschool van drummer en ondernemer Collin Leijenaar, en sinds 2005 als volledige muziekschool.

Website: https://popschool.eu/

Nuestra Casa
Wooncomplex, gebouwd aan de Bennekomseweg, schuin tegenover De Reehorst. Dit complex kreeg de naam Nuestra Casa (Ons Huis). Hier woonden aanvankelijk ook medewerkers van de fabriek in Arnhem, voor hen werd daar later ook een Casa gebouwd. De eerste jaren woonden er gemiddeld tweehonderd mensen in Nuestra Casa.

Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/11-economisch-leven/nuestra-casa/

Nutsbedrijven
Bedrijven die gas en elektriciteit leveren.

Gemeentearchief (tijdelijk uit de lucht): https://gemeentearchief.ede.nl/kennisbank/11-economisch-leven/nutsbedrijven-gemeente-ede/

NIZO

Noorderkerk