Mensen zijn niet hun aandoening. Toch focussen we ons daar in de zorg doorgaans wel op. Alle aandacht gaat uit naar klachten en gezondheidsproblemen en hoe we die kunnen oplossen. Positieve Gezondheid kiest een andere invalshoek. Het accent ligt niet op ziekte. Maar op mensen zelf, op hun veerkracht en op wat hun leven betekenisvol maakt.
Een mooi voorbeeld uit de praktijk
In januari 2024 mocht ik aanschuiven bij een groep mensen, die bezig is samen een nieuwe duurzame wijk te creëren in Wolfheze. De bewoners zijn al geselecteerd en elke maand zitten ze bij elkaar en praten met elkaar over waar ze samen naartoe willen.
Met een professionele coach werden de zes pijlers van het spinnenweb van ‘Positieve Gezondheid’ (iPH) in kleine groepjes besproken. Al pratende passeerden tientallen onderwerpen, zoals: ‘je gezond voelen’, ‘kunnen omgaan met verandering’, ‘serieus worden genomen’, ‘erbij horen’ en veel meer de revue.
De ene bewoner wil in de avonduren rust in zijn woonomgeving en de andere misschien juist een leuke buurtactiviteit. De ene wil een brede ontsluitingsweg, de andere liever een 30 km-zone. Door daar onder begeleiding van een coach over te praten, leer je je eigen grenzen te bepalen, maar kun je ook beter inschatten hoe je medebewoners hier (straks) in staan. Iedereen heeft een andere mening, maar uiteindelijk moet je het met elkaar doen.
Het goede is ook dat je op deze manier ook voor jezelf uitvindt wat je mening is over thema’s. Je kunt niet alleen ‘voor’ of ‘tegen’ iets zijn. Je leert je ook een mentaal beeld te vormen van hoe het er zal gaan uitzien. Belangrijk is ook dat iemand met verstand van zaken grenzen kan duiden. Je kunt natuurlijk van alles willen, maar veel zaken liggen wettelijk vast. Als je dat vooraf weet, loop je tegen minder teleurstellingen aan.
Steeds meer steden in Nederland werken actief aan de pijlers van een gezonde stad. Het principe van ‘Positieve Gezondheid’ wordt al jaren uitgebreid ingezet in de gezondheidszorg en steeds vaker in bij bedrijven en bij de overheid.
Een voorbeeld zoals het niet moet
In Ede vinden tussen 2021-2025 grote infrastructurele werken plaats. Ideale onderwerpen om bewoners bij te betrekken en de verbondenheid met Ede te versterken. Helaas gaat het proces niet zoals het hoort.
Als voorbeeld het plaatsen van de Westtunnel in augustus 2024:
Ik heb rond de locatie Stationsweg prachtige gesprekken gehad met oudere Edenaren. Al snel was me duidelijk dat Ede hier een flinke steek heeft laten vallen. Kijk je naar het schema van Positieve Gezondheid, dan hoort de gemeente in te staan voor het bevorderen van:
- LICHAAMSFUNCTIES: beweging (elk dag op de fiets naar het project).
- MEEDOEN: zinvol bezig zijn (super interessant, zo'n project), activiteiten in de buurt (rondleiding of presentatie), ontmoeten (kijkers gingen direct met elkaar in gesprek).
- KWALITEIT VAN LEVEN: veilige omgeving (veilige aangewezen plek om te gaan kijken).
- ZINGEVING: ruimte voor rust en herstel (lekker zitten en kijken/ even weg van thuis of bejaardenhuis), cultuur en identiteit (praten over vroeger als Edenaar), ervaren en leren (elke keer thuiskomen met nieuwe inzichten en verhalen).
Op al deze punten zouden grote projecten een rol kunnen spelen. Vooral ouderen willen elke dag wel mensen ontmoeten en met elkaar praten. Ze bewegen dan dagelijks (meestal op de e-bike) richting de Westtunnel, ze delen herinneringen met elkaar, ze ontmoeten nieuwe mensen. Maar ze vinden geen plek om dat optimaal te kunnen doen. EdesPoort en de gemeente hebben hiervoor geen oog gehad en communiceren alleen zakelijke berichten over 'komende afsluitingen', 'handhaving' en 'bericht over komende overlast'.
Samen enkele uren praten over je eigen toekomstige wijk, maar dan wel onder leiding van een deskundige coach. Steeds in wisselende groepjes, maar met een gezamenlijke conclusie (foto).
4 augustus 2024 | bewoners komen bij elkaar voor het inrijden van de Westtunnel, maar door onduidelijke communicatie kwam vrijwel iedereen te laat om dat mee te kunnen maken. Wat verbindend moest werken, werd een klagend samenzijn.
Website iPH: https://www.iph.nl/positieve-gezondheid/wat-is-het/
Voor gecertificeerde trainingen: [ klik hier ]
Nieuw: Toolkit PG op de tekentafel
Najaar 2024 verscheen bij iPH een prachtige toolkit voor beleidsmakers. In de toolkit zitten sets met kaarten bij de zes dimensies van Positieve Gezondheid en dan zowel voor gebruik met professionals als met bewoners. Ook is er een handleiding en mooie kaarten van de vertaling van de zes doimensies naar het kijken vanuit de buurt. Met behulp van de kaarten en een echte basiskaart van bijvoorbeeld de eigen wijk, kan een gesprek op gang worden gebracht. Ik heb hier een cursus bij gevolgd en de kaarten blijken zeer bruikbaar. [ naar verdere informatie ]. De toolkit is alleen verkrijgbaar in combinatie met een basistraining. Zelf de toolkit inzetten binnen je werk mag, maar dat mag niet tegen betaling. Gemeentes of wooncorporaties kunnen dus iemand laten opleiden, die de toolkit vervolgens zelf binnen de gemeente of corporatie mag inzetten.
