In september 2024 publiceerde het Amsterdamse stedenbouwkundig bureau MUST, in opdracht van de gemeente Ede, de 'Contourennotitie Ontwikkelkader Ede-Stad'. Het biedt (onbedoeld) een harde opsomming van de planologische missers van de gemeente op het gebied van sociale cohesie, openbaar vervoer, groenbeleid en realiteitszin. In deze 'misser' ga ik in op de ideeën om te komen tot serieuze hoogbouw in Ede. [ Klik hier ] als je deze contourennota zelf wilt inzien. Lees ook het artikel hierover in de [ Edese Vos ].

Zoals het nu is

In Ede zijn traditioneel twee plekken waar in het verleden relatief hoog is gebouwd: in Veldhuizen langs de Slotlaan (deels al afgebroken) en de Kastelenlaan en bij de overgang van Ede-Zuid met de Maandereng. Dit betreft vooral galerijflats uit de jaren '70. Recentelijk is er een discussie ontstaan rond station Ede-Wageningen, waar onder meer op de kop van de Parkweg, bij het station en in het WFC (Veluwse Proeftuin) relatief hoog is gebouwd, maar nooit hoger dan 11 verdiepingen.  Zo is ook het ontwerp van de Kirpestein-flat verlaagd naar 4 bouwlagen, maar daar speelt ook de molenbiotoop een rol. In bijna alle gevallen is er bezwaar geweest tegen de recente plannen en in sommige gevallen is het aantal te bouwen bouwlagen daarna ook verminderd. Bekijk de foto's eens en probeer voor jezelf te bepalen wat je hoog zat vindt.

En deze flat van 11 verdiepingen gaat de komende jaren al weer afgebroken worden.

Waarom je in Ede niet hoog moet gaan bouwen

Ik ben een groot liefhebber van hoogbouw en boek regelmatig een hotel in bijvoorbeeld Rotterdam (zie foto's), om daar de nieuwste bouwsels te gaan bekijken. En dat is het nu net: hoogbouw verwacht je daar wel en in Ede niet. Er zijn drie redenen om het in Ede niet te gaan doen:

• De bestaande bevolking van Ede heeft een aversie tegen hoogbouw.
  Moderne architectuur wordt ook niet snel omarmd in Ede. Ede was een dorp en de meeste bewoners voelen zich nog steeds dorpeling.
• De importbevolking is naar Ede gekomen voor de rust en het vele groen.
  Ze hebben juist de Randstad verlaten voor de oprukkende verstedelijking. Op hoogbouw zitten ze niet te wachten.
• Ede is een van nature bosrijk gebied en daar past helemaal geen hoogbouw bij.
  Ik heb dat eerder uitgebreid aangeven bij de bouw van de Veluwse Proeftuin, Fase I.

Heerlijk: hoogbouw in Rotterdam, door mij gefotografeerd. Maar tel de verdiepingen van zo'n gebouw eens en probeer je zo'n gebouw van 23 verdiepingen in Ede voor te stellen ...

Het zichtlijnenverhaal in de kaart klopt niet: ze zijn ingetekend vanaf de Eder Heide (Drieberg) en niet vanaf de Ginkelse Heide. 

Waar zou hoogbouw kunnen komen?

Volgens het ontwerpbureau MUST (zelf in Amsterdam-Noord gevestigd in een straat met flatgebouwen tot 12 verdiepingen) kun je in Ede prima hoogbouw tot 70 meter hoog (= 23 verdiepingen) realiseren op deze plekken:

1. A. Noordplein en Zuidplein.
   Bij station Ede-Wageningen en het gehele WFC-gebied tot 70 meter hoog (= 23 verdiepingen).
2. B. In Ede-Centrum (tot 32 meter/ = 9 verdiepingen).
3. C. Langs de Parklaan.
   Wordt nu al gerealiseerd: Helden van de Heide (met de vreemde opmerking erbij: 'mag niet zichtbaar zijn vanaf de heide').
4. D. De voorheen Groene Wig. 
   Denk aan het huidige gebied van de sportvelden op de Hoekelumse Eng. Tot 70 meter hoog (= 23 verdiepingen).
5. E. Omgeving Bellestein.
   Is dat een groen licht voor bouw van torens rond de Proosdijvijver?
6. F. Langs de Keesomstraat en Kastelenlaan ('Valleilaan' in contourvisie). 
   Nabij nieuw te bouwen station. Idee is een grootstedelijke OV-hub hier te gaan realiseren.
7. G. Stadspoort.
   Ze hebben het mooie uitzicht over de Gelderse Vallei vast ingetekend. Je kijkt straks richting de naar Ede oprukkende hoogbouw van Wageningen aan, want het wordt een food-valley natuurlijk.
8. H. Rond ziekenhuis De Gelderse Vallei en in 'overig Veldhuizen'.
   Klinkt vaag, maar dat wekt niet echt vertrouwen. Bedoelen ze daarmee niet 'het mag eigenlijk overal wel'? En 'zolang de dieren het maar niet zien vanaf de heide' (dat bewoners er tegenaan kijken is niet van belang)?
   
   

Zoals je vaak bij dit soort schetsjes ziet: men doet eigenlijk maar een gooi en kijkt vervolgens welke buurt- en actiegroepen wel of geen tijdig bezwaar gaan maken. Ook de samenstelling van de gemeenteraad kan een rol spelen. Over zes jaar kan blijken dat Ede óf vol staat met hoogbouw óf, en die kans lijkt me groter, dat er vrijwel niets hiervan gerealiseerd zal zijn.