Het Edese centrum heeft een moeizame relatie met het ontwikkelen van winkelcentra. Een bekend voorbeeld is het totaal mislukte Hof van Gelderland, maar ook de Maanderpoort is vanaf dag 1 een mislukking. Een reeks gemeentebesturen heeft geworsteld met de vraag waar het winkelhart van Ede zich zou bevinden. Van ouds vond je winkels in de huidige Grotestraat tot aan het Maandereind. In de jaren '70 werd met het doortrekken van de Molenstraat de Grotestraat doorgeknipt en de winkels ten noorden daarvan verdwenen allengs. Het hart kwam meer rond de markt te liggen en een deel van de Grotestraat en het Maandereind kreeg het moeilijk. Iemand moet toen het idee hebben gedropt het einde van het Maandereind te gaan versterken met de bouw van een winkelcentrum: de Maanderpoort.

Het gebied verandert

Tot het einde van de jaren '70 bevonden zich hier een bloemenwinkel en al vanuit de 19e eeuw een lagere school, die na de oorlog de kaartenkamer van de gemeente was geworden. Er tegenover lag het politiebureau, nu restaurant Moeke. In de straten rondom waren ook nog wel wat winkels te vinden, met name aan de Maanderweg. In 1978 werd de voormalige basisschool afgebroken en werd er tijdelijk een parkeerterrein aangelegd.

Bouw van de Maanderpoort

Tegenover het oude herenhuis, waar vroeger de politie zat, wordt in 1979 een 'fout gebouw' neergezet: fout qua locatie en fout qua ontwerp, maar dat was bij de bouw van de fundamenten nog niet te zien. 

Start van de bouw in 1979. Bron: Gemeentearchief Ede.

Wat was er mis mee?

Ik weet nog wel dat het klaar was en ik er voor stond en direct wist: hier gaat geen kip naar binnen. Het gebouw was alleen toegankelijk via allerlei trappen en rondom waren hekken geplaatst, die niet erg uitnodigden om het complex in te gaan. De verhuurder kreeg het moeilijk vol en uiteindelijk kwamen er geen publiekstrekkers: een juwelier, een muntenwinkel, een lunchroom, een Chinees restaurant .... Het woord 'winkelpassage' was ook wel te veel van het goede.

Omdat het complex een debacle was, werden er al snel veranderingen aangebracht. De foto rechts is van 1992 en de muren en hekken zijn vervangen door trappen. Het kwaad was echter al geschied en wat er zat was nog steeds geen trekpleister. Omdat de gemeente in die tijd fout op fout stapelde, kwam er snel daarna een volgende foutieve stap. Men dacht dat het winkelende publiek liever een rondje wilde gaan lopen. Zo werd aan de Achterdoelen een complete winkelstraat gebouwd en het publiek werd zo meer richting de (ook al verplaatste) markt getrokken. Dit was natuurlijk de doodsteek voor de Maanderpoort, maar ook de Achterdoelen werd een fiasco, want deze straat trok ook de verkeerde winkels aan en toen de V&D en AH hier verdwenen, is ook deze straat leeg geraakt. Bron foto's: Gemeentearchief Ede.

Hoe moet het nu verder?

In 2022 kwamen aan de Breelaankant Pizza&Pizza (kwam vanaf het kazerneterrein) en Puro Gelato te zitten, die op mooie dagen voor een goede aanloop zorgen. De mensen zitten lekker hoog en deels ook op de trappen, die daarmee toch nog een functie hebben gekregen. Het probleem zit hem nu vooral in de puist op de kop waar ooit de Chinese Muur zat. Foto's: (c) Allard Bijlsma.

Deze foto uit 2022 toont de probleemplek. Inmiddels is links van de Maanderpoort het gebouw van voorheen Karssen vervangen door nieuwbouw, die zomer 2023 gereed kwam. 

Bouwbedrijf Nap heeft een plan gemaakt om de kop van de Maanderpoort te verwijderen en te vervangen door appartementen. Op hun website staat (zomer 2023) dat ze hopen in 2022 (...) met de bouw te starten. Laten we hopen dat dit alsnog gaat gebeuren, zodat een groot deel van het hier in de begin jaren '80 gecreëerde probleem eindelijk wordt opgelost. Illustraties: Bouwbedrijf Nap.